بررسی نقش سیاست های دولت در ساختار شبکه شهری نمونه موردی: استان خراسان جنوبی

پیدایش شبکه­شهری متعادل و چگونگی شکل­گیری الگوی فضایی آن در منطقه یا کشور، با شرایط متعدد اقتصادی- اجتماعی، اقلیمی و جغرافیایی مرتبط است. اما در طول تاریخ ممکن است شبکه­شهری متعادل، دچار عدم­انسجام در ساختار فضایی گردد و الگوی نامتوازنی همچون پدیده نخست­شهری در شبکه­شهری آن ظاهر گردد. رشد انفجاری جمعیت شهرنشین، عدم­توجه به شبکه­شهری و نحوه پراکنش­های مراکز و کانون­های شهری در پهنه سرزمین و از همه مهم­تر، سیاست­های شهری نامناسب و تمرکزگرا  می­توانند  به عنوان ابزاری موثر در ایجاد نابرابری در نظام­شهری مورد توجه قرار گیرند. شناخت این عوامل در درجه اول منوط به شناسایی و تحلیل ساختار شبکه­شهری می­باشد. از آنجایی که تحلیل­های شبکه­شهری ایران اغلب منحصر به شهرهای بزرگ می­باشد، این تحقیق سعی دارد تا مطالعه و بررسی خود را در یکی از استان­های دور همچون استان خراسان­جنوبی انجام دهد. بدین­منظور با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی الگوی سکونتگاه­های شهری در استان مذکور توسط شاخص­هایی اندازه­گیری شده و در ادامه نقش سیاست­های دولت و عوامل اصلی تأثیرگذار در عدم­تعادل شبکه­شهری مورد توجه قرار گرفته است. نتایج بدست آمده طی دوره­های آماری (90-1365)، حاکی از عدم­تعادل در نظام­شهری این استان و حاکمیت پدیده نخست­شهری می­باشد. البته هر چند این عدم­تعادل طی دهه اخیر با سیاست­های اعمال­شده و مورد توجه، کمی به سوی تعادل حرکت نموده است اما میزان آن ناچیز بوده بطوری که نتایج نامطلوب عدم­تعادل به وضوح در استان مذکور همچنان مشاهده می­گردد.